صفت استعلاء:
استعلاء در "لغت" به معنای «برتری طلبی ، میل به بلندی» می باشد و از ریشه ی "عَلٰا" گرفته شده است:
اِنَّ فِرْعَوْنَ عَلٰا فِی الْاَرْضِ (آیه ٤ سوره قصص)
ترجمه: همانا فرعون در زمین برتری جویی کرد (٤)
و در اصطلاح "تجوید"، استعلاء عبارت است از میل ریشه ی زبان به سوی سقف دهان در هنگام تلفظ حرف.
در اثر این صفت ، حرف حالت پرحجم و درشتی به خود می گیرد که به این حالت "تفخیم" می گویند.
پس حروف استعلاء باید با صدای پرحجم و درشت تلفظ شوند که به این درشتی ، تفخیم گفته می شود.
حروف استعلاء هفت حرفند:
ص ، ض ، ط ، ظ ، خ ، غ ، ق
در هنگام اداى چهار حرف (ص ، ض ، ط ، ظ) قسمتى از سطح زبان ، سقف دهان را مى پوشاند و در نتیجه ، این حروف درشت تر و غلیظ تر از سه حرف دیگر تلفّظ مى شوند.
نکته: درهنگام تلفظ حروف استعلا ، دهان بصورت عمودی باز میشود و حروف پر حجم ادا می شوند.
مثال:
ص: صـَلِّ ، صـَوْتُ ، صـَبِیًّا ، صَدْرى ، صُرِفَتْ ، یَصْبِرْ ، صَدَقَ ، صٰالِحینَ ، نُفَصِّلُ ، قَصَصَ ، صِرٰاطَ ، نَوٰاصِی ، صُحُفٍ ، نَصوُحاً ، فِی الصُّورِ ، اَصْدَقوُا
ض: ضَنْکاً ، اِلى ضُرٍّ ، یُضْلِلْ ، یَضْرِبُ ، نَضِجَتْ ، ضَرَبَ ، فَقَضٰهُنَّ ، ضِرٰاراً ، وَ الْاَرْضَ ، ضُعَفآء ، یَعَضُّ ، یَخوُضوُنَ ، فَلٰا تَضْرِبوُا
ط: بَطَشْتُمْ ، طُمِسَتْ ، طُوبى ، یُطْفِئُوا ، یُشْطِطْ ، طِفْلاً ، طَبَقاً ، لِلطّٰاغینَ ، لَطیفٌ ، یَطوُفُ ، اَطْرٰاف ، مُحیطٌ
ظ: الظِلِّ ، ظَلَمَ ، ظَهیرٍ ، مـُنـْظـَریـنَ ، فَظًّا ، ظِلالُها ، یَظْلِموُنَ ، غَلیظَ ، مٰا اَظُنُّ ، اَنْقَضَ ظَهْرَکَ ، تَظٰاهَرٰا
خ: خَشِىَ ، خَتَمَ ، خَسَفَ ، خَبَرٍ ، یُخْرِبُونَ ، اَخْبارَها ، خَرَجوُا ، بِخٰارِجینَ ، خِلٰافَکَ ، خیفَةً ، یَخوُضُ
غ: غَنِمْتُمْ ، غُلِبَتْ ، یَبْغُونَ ، یَغْلى ، نَغْفِرْ ، اَبْغیکُمْ ، غٰافِلینَ ، یَغیظُ ، غَیْرَ بٰاقٍ
ق: قَریباً ، قَبْلَ ، بِقَدَرٍ ، نُقَدِّسُ ، نَقْتَبِسْ ، لا اُقْسِمُ ، قَتَلوُا ، قِتٰالًا ، اَلْحَقّْ ، قُرْبٰانًا ، اَلطّٰارِقْ
نکته: هرگاه روی حروف استعلاء ، "کسره" و یا "یاء مدی" قرار بگیرد از میزان تفخیم این حروف کاسته خواهد شد اما از بین نمیرود.
صفت استفال:
استفال در "لغت" به معنای «پائین آمدن ، پست شدن» می باشد
و از ریشه ی "سَفَلَ" گرفته شده است:
اِنَّ الْمُنٰافِقینَ فِی الدَّرْکِ الْاَسْفَلِ مِنَ النّٰارِ (آیه ١٤٥ سوره نساء)
ترجمه: همانا منافقان در پست ترین طبقات آتش هستند (١٤٥)
و در اصطلاح "تجوید"، استفال عبارت است از پائین آمدن ریشه زبان و دور شدن آن از کام بالا.
در اثر این صفت ، حرف با صدای نازک و کم حجم تلفظ می شود که به این حالت "ترقیق" گفته می شود.
بغیر از حروف استعلاء(هفت حرف گفته شده)، بقیه حروف دارای صفت استفال هستند. پس استفال شامل ١٩ حرف (ا-ب-ت-ث-ج-ح-خ-د-ذ-ز-س-ش-ع-ف-ک-م-ن-و-ه-ی) میباشد که در هنگام تلفظ ، دهان بصورت افقی باز میشود و حروف نازک ادا میگردند.
نکته: باید دقت کرد که درشتی حروف استعلاء در کلمات ، بر تلفظ حروف استفالِ قبل وبعد آنها تأثیر نگذارد.
پس در تـلفـّظ کـلمـات بـاید دقّت شود که هر حرف با صفت خود اداء شود و حالت حرف مجاور را به خود نگیرد.
مثال:
وَالَّیْلِ اِذَا سَجٰی ، مَا وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَ مَا قَلَی
ترجمه شنیداری جزء چهارم با صدای «رضا خضرایی و سعید بارانی» و ترجمه «شیخ حسین انصاریان»؛ این جز شامل آیات آل عمران ۹۳ تا آخر و نساء ۱ تا ۲۳ می باشد . بسیاری از احکام بانوان در سوره نساء بیان شده است ...
حکایتی تاریخی از حجت الاسلام و المسلمین «ناصر رفیعی» در شان نزول آیه 51 سوره نساء :«ابوسفیان به کعب بن اشرف یهودی گفت من بی سوادم ولی تو کتابهای زیادی خواندی از تو می خواهم بدون تعصب بگویی که آیا ما بر حق هستیم یا محمد (ص)؟ کعب گفت شما دینتان را شرح بدین تا قضاوت کنم. وقتی ابوسفیان از خودشان و مهمان نوازی و ... توضیح داد، کعب گفت شما بر حق هستین و آمد نزد بتهای ابوسفیان در حضور همه سجده کرد و بعد از این جریان آیه 51 سوره نساء در این زمینه بر رسول خدا (ص) نازل شد»
تفسیر «آیه 1» سوره مبارکه «نساء» از «جزء چهارم» قرآن کریم، با بیان «حجت الاسلام والمسلمین محمد پویا» در برنامه «یک پیمانه از آسمان»(تفسیر یک آیه از هر جزء قرآن)؛ رادیو سراسری قرآن
تفسیر «آیه 86» سوره مبارکه «نساء» از «جزء پنجم» قرآن کریم، با بیان «حجت الاسلام والمسلمین محمد پویا» در برنامه «یک پیمانه از آسمان»(تفسیر یک آیه از هر جزء قرآن)؛ رادیو سراسری قرآن
مرور مهمترین نکات سوره های «جزء چهارم» قرآن کریم با بیان «حجت الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم»؛ سوره آل عمران و نساء، ماه مبارک رمضان، آستانه مقدسه حضرت معصومه(سلام الله علیها)
مرور مهمترین نکات سوره های «جزء پنجم» قرآن کریم با بیان «حجت الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم»؛ سوره نساء، ماه مبارک رمضان، آستانه مقدسه حضرت معصومه(سلام الله علیها)
مرور مهمترین نکات سوره های «جزء ششم» قرآن کریم با بیان «حجت الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم»؛ سوره نساء و مائده، ماه مبارک رمضان، آستانه مقدسه حضرت معصومه(سلام الله علیها)
آیه 139 سوره «نساء» با تلاوت «محمود خلیل الحصری»: «الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَ يَبْتَغُونَ عِندَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا»: همانان که غیر از مؤمنان، کافران را اولیای خود می‌گیرند. آیا سربلندی را نزد آنان همی جویند؟ (این خیالی خام است.) پس همواره عزّت، همه از آن خداست. (00:36)
تلاوت آیه 139 سوره نساء توسط «محمد ایوب»: «الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَ يَبْتَغُونَ عِندَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا» خداوند کسی است که خدایی جز او نیست، همو شما را در روز قیامت که در [فرارسیدن] آن شکی نیست، گرد می‌آورد، و کیست از خدا راستگوتر؟. (00:23)
آیه 139 سوره نسا با تلاوت «عبدالله بصفر»: «الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَ يَبْتَغُونَ عِندَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا»: آنان كه كافران را به جاى مؤمنان به دوستى مى‌گيرند آيا ارجمندى را نزد آنان مى‌جويند؟ پس [بدانند كه] همه ارجمندى از آنِ خداست. (00:21)
دهمین آیه با مضمون سوال خدا از مردم: «الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَ يَبْتَغُونَ عِندَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا» آنان که می‌گیرند کافران را دوستانی جز مؤمنان آیا نزد آنان عزت را جویند همانا عزت از آن خدا است همگی. آیه 139 سوره نساء با تلاوت «سعد الغامدی» (00:20)
آیه 87 سوره «نساء» با تلاوت «محمود خلیل الحصری»: «اللَّهُ لَا إِلَاهَ إِلَّا هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلىَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثًا» خداوند كسى است كه هيچ معبودى جز او نيست. به يقين، در روز رستاخيز -كه هيچ شكى در آن نيست- شما را گرد خواهد آورد، و راستگوتر از خدا در سخن كيست؟ . (00:42)
تلاوت آیه 87 سوره نساء توسط «علی الحذیفی»: «اللَّهُ لَا إِلَاهَ إِلَّا هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلىَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثًا»:خداست که هیچ معبودی جز او نیست. مسلماً شما را [از گورهایتان] به سوی [دادگاهِ حسابرسی] روز قیامت که هیچ شکی در آن نیست گرد می آورد؛ و راستگوتر از خدا در گفتار کیست؟ . (00:17)
سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین «سید حسین هاشمی نژاد» پیرامون «آیات مربوط به امام زمان(عج) و شرح آیه 69 سوره نساء با استفاده از روایتی از امام باقر(ع)، برکات وجودی آن حضرت، قیام ایشان و تکذیب مدعیان تشرف به محضر امام زمان(عج)» (43:38)
قرائت قرآن كريم سوره «ق» آیات 31 تا 45، «حاقه» 1 تا 25، «نازعات» آیات 25 تا 46، «بلد» آیات 1 تا 20، شمس، علق و فجر با صدای استاد «مصطفی اسماعیل» سال 1978 (1:42:39)
قرائت قرآن كريم سوره «ق» آیات 31 تا 45، «ذاریات» آیات 1 تا 30، «رحمن» آیات 1 تا 30، «حاقه» آیات 1 تا 30 و شمس با صدای استاد «مصطفی اسماعیل» سال 1961 (1:13:26)
لطفا منتظر باشید ...
