صفت استعلاء:
استعلاء در "لغت" به معنای «برتری طلبی ، میل به بلندی» می باشد و از ریشه ی "عَلٰا" گرفته شده است:
اِنَّ فِرْعَوْنَ عَلٰا فِی الْاَرْضِ (آیه ٤ سوره قصص)
ترجمه: همانا فرعون در زمین برتری جویی کرد (٤)
و در اصطلاح "تجوید"، استعلاء عبارت است از میل ریشه ی زبان به سوی سقف دهان در هنگام تلفظ حرف.
در اثر این صفت ، حرف حالت پرحجم و درشتی به خود می گیرد که به این حالت "تفخیم" می گویند.
پس حروف استعلاء باید با صدای پرحجم و درشت تلفظ شوند که به این درشتی ، تفخیم گفته می شود.
حروف استعلاء هفت حرفند:
ص ، ض ، ط ، ظ ، خ ، غ ، ق
در هنگام اداى چهار حرف (ص ، ض ، ط ، ظ) قسمتى از سطح زبان ، سقف دهان را مى پوشاند و در نتیجه ، این حروف درشت تر و غلیظ تر از سه حرف دیگر تلفّظ مى شوند.
نکته: درهنگام تلفظ حروف استعلا ، دهان بصورت عمودی باز میشود و حروف پر حجم ادا می شوند.
مثال:
ص: صـَلِّ ، صـَوْتُ ، صـَبِیًّا ، صَدْرى ، صُرِفَتْ ، یَصْبِرْ ، صَدَقَ ، صٰالِحینَ ، نُفَصِّلُ ، قَصَصَ ، صِرٰاطَ ، نَوٰاصِی ، صُحُفٍ ، نَصوُحاً ، فِی الصُّورِ ، اَصْدَقوُا
ض: ضَنْکاً ، اِلى ضُرٍّ ، یُضْلِلْ ، یَضْرِبُ ، نَضِجَتْ ، ضَرَبَ ، فَقَضٰهُنَّ ، ضِرٰاراً ، وَ الْاَرْضَ ، ضُعَفآء ، یَعَضُّ ، یَخوُضوُنَ ، فَلٰا تَضْرِبوُا
ط: بَطَشْتُمْ ، طُمِسَتْ ، طُوبى ، یُطْفِئُوا ، یُشْطِطْ ، طِفْلاً ، طَبَقاً ، لِلطّٰاغینَ ، لَطیفٌ ، یَطوُفُ ، اَطْرٰاف ، مُحیطٌ
ظ: الظِلِّ ، ظَلَمَ ، ظَهیرٍ ، مـُنـْظـَریـنَ ، فَظًّا ، ظِلالُها ، یَظْلِموُنَ ، غَلیظَ ، مٰا اَظُنُّ ، اَنْقَضَ ظَهْرَکَ ، تَظٰاهَرٰا
خ: خَشِىَ ، خَتَمَ ، خَسَفَ ، خَبَرٍ ، یُخْرِبُونَ ، اَخْبارَها ، خَرَجوُا ، بِخٰارِجینَ ، خِلٰافَکَ ، خیفَةً ، یَخوُضُ
غ: غَنِمْتُمْ ، غُلِبَتْ ، یَبْغُونَ ، یَغْلى ، نَغْفِرْ ، اَبْغیکُمْ ، غٰافِلینَ ، یَغیظُ ، غَیْرَ بٰاقٍ
ق: قَریباً ، قَبْلَ ، بِقَدَرٍ ، نُقَدِّسُ ، نَقْتَبِسْ ، لا اُقْسِمُ ، قَتَلوُا ، قِتٰالًا ، اَلْحَقّْ ، قُرْبٰانًا ، اَلطّٰارِقْ
نکته: هرگاه روی حروف استعلاء ، "کسره" و یا "یاء مدی" قرار بگیرد از میزان تفخیم این حروف کاسته خواهد شد اما از بین نمیرود.
صفت استفال:
استفال در "لغت" به معنای «پائین آمدن ، پست شدن» می باشد
و از ریشه ی "سَفَلَ" گرفته شده است:
اِنَّ الْمُنٰافِقینَ فِی الدَّرْکِ الْاَسْفَلِ مِنَ النّٰارِ (آیه ١٤٥ سوره نساء)
ترجمه: همانا منافقان در پست ترین طبقات آتش هستند (١٤٥)
و در اصطلاح "تجوید"، استفال عبارت است از پائین آمدن ریشه زبان و دور شدن آن از کام بالا.
در اثر این صفت ، حرف با صدای نازک و کم حجم تلفظ می شود که به این حالت "ترقیق" گفته می شود.
بغیر از حروف استعلاء(هفت حرف گفته شده)، بقیه حروف دارای صفت استفال هستند. پس استفال شامل ١٩ حرف (ا-ب-ت-ث-ج-ح-خ-د-ذ-ز-س-ش-ع-ف-ک-م-ن-و-ه-ی) میباشد که در هنگام تلفظ ، دهان بصورت افقی باز میشود و حروف نازک ادا میگردند.
نکته: باید دقت کرد که درشتی حروف استعلاء در کلمات ، بر تلفظ حروف استفالِ قبل وبعد آنها تأثیر نگذارد.
پس در تـلفـّظ کـلمـات بـاید دقّت شود که هر حرف با صفت خود اداء شود و حالت حرف مجاور را به خود نگیرد.
مثال:
وَالَّیْلِ اِذَا سَجٰی ، مَا وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَ مَا قَلَی
داستانی آموزنده از «حجت الاسلام و المسلمین شیخ حسین انصاریان» پیرامون «روزی حضرت موسی فرعون را نفرین کرد و به خدای متعال گفت فرعون را بکش و اول آب و غذا به او نرسان. از طرف حق خطاب رسید او دست از بندگی من برداشته من که دست از خدایی خودم بر نمیدارم»
موعظه ای زیبا از «حجت الاسلام و المسلمین شیخ حسین انصاریان» پیرامون «حضرت موسی 25 سال آزار فرعون را تحمل می کرد و فرعون را موعظه می کرد. ولی قارون روزی به زن بدکاره پول بسیاری داد تا آبروی موسی را ببرد و این مسئله برای موسی خیلی گران آمد»
موعظه ای عبرت آمیز از «حجت الاسلام و المسلمین شیخ حسین انصاریان» پیرامون «وقتی مامورین فرعون وارد خانه مادر حضرت موسی شدند، خواهر موسی او را داخل تنوری که روشن بود و آتش فوران می کرد انداخت. بعد از رفتن ماموران دیدند موسی صحیح و سالم درون آتش انگشتش را می مکد»
حکایتی شنیدنی از حجت الاسلام و المسلمین «شیخ علی فروغی» به زبان ترکی «فرعون چند خصوصیت داشت که خدای متعال به او سالها مهلت داده بود: به ناموسش غیرت داشت، بالای درب خانه اش نوشته بود بسم اله الرحمن الرحیم، در خانه اش برای همه باز بود، اهل احسان بود و آشپزخانه سیار داشت»
پاسخ «حجت الاسلام والمسلمین رضا محمدی» به این پرسش که «اگر لقمه حرام اثر وضعی دارد حضرت موسی که غذای فرعون را خورده چه اثری برای ایشان داشته است؟» منبع: رادیو سراسری معارف
جلسه 69 گفتگوی حجت الاسلام والمسلمین «سید محمد مهدی میرباقری» در برنامه سمت خدا در تاریخ 24 آبان ماه سال 93 :«سوره فجر در واقع بشارت به شفاعت سیدالشهدا است که ایشان همه نفوس مومن را به مقام اطمینان می رسانند و با اطمینان از سختی ها و فتنه ها عبورشان می دهند. شیطان می خواهد طوفان به پا کند مومن نتواند سالم عبور کند؛ سیدالشهدا با عاشورا محور نفوس مطمئنه شدند و همه مومنین را با آرامش از دنیا می برند. خودشان وسط آتش فرعون رفتند و این آتش را خاموش کردند که امت در چتر حمایت ایشان راحت از این جهنم عبور بکند...L
سخنرانی آیت الله «سید محمد مهدی میرباقری» در شب دوازدهم محرم الحرام سال 95 در هیأت ثارالله قم (مدرسه فیضیه): «سیدالشهداء کهف امت در برابر همه فرعونهای تاریخ است و همه موحدین عالم برای سالم عبور کردن و رسیدن به دوران ظهور باید که به این کهف پناه ببرند. در مقابل فرهنگ دنیاپرستی فرعون ها، بهترین فرهنگ را عاشورا ارائه کرده است. انقلاب اسلامی بهترین نمونه از جریان تقابل حق و باطل ذیل واقعه عاشورا می باشد. توازن قدرت به نفع جبهه اسلام در حال تغییر است و وظیفه مومنین بعد از عاشورا شناخت دشمنان و تقابل با آنها با استفاده از عاشورای سیدالشهداء است...»
بخش «حضرت موسی (ع) در کاخ فرعون» از كتاب گویای «قصه های قرآنی»؛ نویسندگان: محمد ابوالفضل ابراهیم، سید شحاته، محمد احمد جادالمولی، علی محمد بحاوی؛ مترجم: استاد مصطفی زمانی «دست فرعون در نافرمانی بازتر و به خودسری او افزوده شد و طایفه بنی اسرائیل را که ملت او شمرده می شدند زیر شکنجه و ذلت کشید...»
جلسه دهم از سخنرانی شیخ حسین انصاریان در دهه اول محرم 1394 در مسجد امیر المومنین(ع) با موضوع شرح زیارت وارث :
قرآن مجید می‌گوید تمام فشارهایی که روی انبیاء و مومنین عالم آمد برای قبول نکردن دعوت زورگویان است، فرعون حاضر بود کاری به کار موسی نداشته باشد اگر موسی کاری به کار او نداشت، نمرود حاضر بود کاری به کار ابراهیم نداشته باشد اگر ابراهیم کاری به کار نمرود نداشت، یزید حاضر بود کاری به کار ابی عبدالله نداشته باشد اگر امام کاری به کار او نداشت ولی بندگان ویژه خدا جز خدا را نمی‌بینند و هر سایه‌ای که بخواهد بین خودشان و خدا بیفتد به جهاد برمی‌خیزند، درگیر می‌شوند بلا می‌بینند. زندان می‌روند، تبعید می‌شوند، شهید می‌شوند در آتش می‌اندازند، محاصره اقتصادی‌شان می‌کنند، اگر اینها هم خودبین بودند مثل خودبین‌های دیگر خوش بودند نه ناراحت...
کلام حجت الاسلام و المسلمین «محسن قرائتی» در برنامه «درس هایی از قرآن» پیرامون «خط پذيری يا خط شكنی؟؛ بندگان خوب خدا، پيشوای ديگران؛ جو زدگی بنی اسرائيل، پس از نجات از فرعون؛ نترسيدن از سرزنش و ملامت ديگران؛ قرآن، كتاب بصيرت و شناخت خطرات؛ هجرت از محيط فاسد، نه همرنگی با جامعه؛ وحشت نكردن از حركت‌های سياسی دشمن؛ مقايسه رهبران اسلامی با رهبران مسيحيت»
سخنان حجت الاسلام و المسلمین «محسن قرائتی» در برنامه «درس هایی از قرآن» پیرامون «عزم و تصميم برای ترك گناه؛ مصعب، پايه‌گذار اسلام در مدينه؛ همسر فرعون، قيام عليه محيط فاسد؛ حق‌گرايی، نه جوّ زدگی، بشارت الهی برای مجاهدان مخلص؛ آزادی قلم و بيان، برای تشخيص حق و باطل؛ ارتباط با مراكز دينی، برای دريافت پاسخ سؤالات»
صحبت های حجت الاسلام و المسلمین «محسن قرائتی» در برنامه «درس هایی از قرآن» پیرامون «همراهی مردان و زنان در كارهای خير؛ همسر فرعون الگوی همه مؤمنان و همسر نوح الگوی کافران؛ موعظه‌های لقمان در قرآن؛ نياز كودكان و نوجوانان به معلم قرآن؛ حضرت خدیجه سلام الله علیها همسر نمونه رسول الله صلوات الله علیه و الگوی مومنان»
کلام حجت الاسلام و المسلمین «محسن قرائتی» در برنامه «درس هایی از قرآن» پیرامون « جايگاه علمی حضرت معصومه سلام الله عليه؛ همسر فرعون، الگوی همه مؤمنان؛موعظه فرزندان در زمان و شرايط مناسب و نقش فرزند در هدايت والدين»
کلام حجت الاسلام و المسلمین «محسن قرائتی» در برنامه «زن و مقام آن در قرآن؛ مقام حضرت مریم، هاجر، همسر فرعون، چهار زنی که در سرنوشت حضرت موسی(ع) نقش داشتند و اشاره به مقام حضرت زینب(س) و پرستار »
سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین «محسن قرائتی» در برنامه «درس هایی از قرآن» پیرامون «عبرت آموز و درس بودن قصه های قرآن، طغيان و استبداد، اضلال و خفقان و رعب و ترس و منت‌گذاری از صفات فرعونی ...». در تاریخ 1360/02/14
پاسخ «حجت الاسلام رضا محمدی» کارشناس مباحث اعتقادی، به این پرسش که «بر طبق اینکه خداوند از طرفی در خواب فرعون به او اشاره می کند که فرزندی به دنیا خواهد آمد تا تخت تو را سرنگون می کند و از طرفی دیگر حضرت موسی را محافظت کند و امر کند که برو و با فرعون مبارزه کن، آیا چنین کاری تناقض به حساب نمی آید؟» (برگرفته از رادیو سراسری معارف) (7:32)
فصل اول؛ سخنرانی «آیت الله سید علی حسینی صدر» پیرامون «اثبات وجود امام زمان(عج) با استناد به آیه «و نرید ان نمن علی الذّین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین و نمكنّ لهم فی الارض و نری فرعون و هامان و جنودهما منهم ما كانوا یحذرون» (18:21)
سخنراني آیت الله مصباح يزدي با موضوع «تفكر سرمايه داري نسبت به صلاح و فساد، منفعت شخصي هدف فرهنگ سرمايه داري و اشاره به داستان فرعون به عنوان نمونه اين تفكر» (26:02)
بخش اول از جلسه بیستم از سلسله دروس غرب شناسی استراتژیک دکتر حسن عباسی «آینده شناسی و آینده نگری ؛ آینده شناسان در پیرامون فرعون ؛ آلوین تافلر (آینده شناس ارشد غرب) ؛ قرن، قرن آینده شناسها ؛ آثار تافلر ؛ تأثیر تافلر بر جهان امروز و آینده» (40:02)
بخش دوم از جلسه بیستم از سلسله دروس غرب شناسی استراتژیک دکتر حسن عباسی «اصل تغییر، شوک آینده ؛ امواج سه گانه تمدنی تافلر ؛ قدرت نظامی، قدرت اقتصادی، قدرت فرهنگی ؛ سپهر اطلاعاتی در جابه جایی قدرت» (50:4)
بخش دوم سخنرانی آیت الله بهاء الدینی با موضوع: یاری شما در پی یاری خدا؛ خودسازی بوسیله اجتناب از رذائل؛ خودسازی بوسیله عقل و اثر آن هم تقوی می شود « تفسیر سوره بقره آیه 49» (18:00)
تفسیر آیه 74 سوره بقره «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُم مِّن بَعْدِ ذَلِكَ فَهِیَ كَالْحِجَارَةِ ...» توسط حجت الاسلام و المسلمین قرائتی، نجات از دست فرعون، غرق شدن فرعون، در بیابان 40 سال زیر سایه ابر بودید و ... با این همه قلب‌های شما مثل سنگ شد (08:08)
تفسیر آیه 50 سوره بقره «وَ إِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنجَیْنَاكُمْ ...» توسط حجت الاسلام و المسلمین قرائتی، در این به سه معجزه حضرت موسی (علیه السلام) اشاره می‌کند: شکافتن دریا، عبور از دریا، غرق فرعون (03:03)
قسمت دهم از جلسه چهل وپنجم تفسیر سوره مبارکه یوسف توسط آیت الله جوادی آملی با موضوع «
تأییدی دیگر بر نظریه علامه طباطبایی _ منشأ استفاده از لقب فرعون» (01:53)
لطفا منتظر باشید ...
