توسط حضرت آيت الله حاج سيد محمد محسن حسيني طهراني چکیده: 1 در بحث علم به اینجا رسیدیم که نفس علم عنائی مساوی با معلوم خارجی است و آنها که از مقام علم حضرتِ اجمال در قبال مقام تفصیل که معلوم خارجی است تعبیر آورده‌اند در واقع اثبات جهل کرده‌اند. 2 علم بدون معلوم خارجی معنا ندارد. 3 علم عنائی حق به تمام امور و نفس تحقق خارجی مادیات و زمانیات تعلق می‌گیرد و علم به عدم و معدوم هم مستحیل است. 4 رویت خارجی اشیاء چه در مرتبه مثال و چه در مقام شهادت و ماده به یک میزان است و احساس واقعیت در هر دو به نسق واحد است. 5 تصرف ولی خدا در اشیاء در واقع در جنبه مثالی آنهاست و انعکاس این تصرف در خارج و ماده ظاهر می‌شود. 6 برای شخص رائی، برزخ و خارج یکی است و یک وجود است و بین انسان و صورت برزخی و حقیقت خارجی، وحدت برقرار می‌شود و این اتحاد بیرون آمدن از قانون زمان است. 7 علم حق به اشیاء از نفس خود اشیاء جدا نیست یعنی بین علم حق به موجود با خود موجود جدایی وجود ندارد پس غلط است بگوئیم خدا به اشیاء علم دارد لذا اجمال و ابهام در علم حق راه ندارد. 8 مقصود حافظ علیه الرحمة از این شعری که می‌فرماید: "این همه عکس می و نقش مخالف که نمود یک فروغ رخ ساقیست که در جام افتاد" تمام موجودات اعم از ماده و مجرد است که به یک اراده تحقق یافتند. 9 توالی اراده و تعدد آن در ذات حق مستحیل است. 10 تمام نظام عالم حکم واحد و مجموعه واحدی را دارد که به علم واحد در علم عنائی قرار دارد و علم او هم ازدیاد ندارد