تعریف هاء ضمیر: هاء ضمیر حرفی است که در آخر کلمه می آید و جانشین اسم میشود(ضمیر مفرد مذکر غایب) و معنی “او-آن”میدهد. مانند:لَهُ=برای او – مِنهُ=از آن- کِتابِهِ=کتاب او احکام هاء ضمیر: همانگونه که می دانیم هاء ضمیر هیچگاه مفتوح نیست و همیشه بصورت مکسور یا مضموم می آید.اما باید دانست که هاء ضمیر گاه به(اشباع) و زمانی (بلا اشباع)خوانده میشود. یعنی حرکت آن گاهی به حرف مدی تبدیل میشود (اشباع) و زمانی با همان صدا کوتاهِ کسره یا ضمه ادا میگردد (بلا اشباع). ۱-شرایط اشباع (هاء) ضمیر: اگر دو طرف هاء ضمیر(حرف قبل ار ان و حرف اول کلمه بعدی )متحرک باشند،در این صورت هاء ضمیر (اشباع) میشود.یعنی اگر مکسور باشد به (یاء مدی) و اگر مصموم باشد،به (واو مدی)خوانده میشود.مثال: اِنَّهُ لَقَولُ=اِنَّهُو لَقَولُ فَلَهُ عَشرُ=فَلَهُو عَشَرُ ۲-شرایط عدم اشباع(هاء) ضمیر: الف-وقتی دو طرف یا یکی از طرفینِ هاء ضمیر،ساکن باشند. مانند:اِلَیهِ المَصیرُ-لَدَیهِ خُبراٌ- ب-وقتی بعد از هاء ضمیر حرف «مشدد» واقع شود. مانند:بِهِ الَّذینَ-یَعلَمهُ اللهُ- ج-وقتی قبل از هاء ضمیر،یکی از «حروف»مدی»بیاید. مانند:اَنزَلناهُ-نَصَرُوهُ-فیهِ هُدیً- نکات و استثنائات: ۱-هاء ضمیر در کلمات «اَرجِه» (سوره الاعراف و الشّعراء)-فَاَلقِد (سوره النّمل)،به سکون امده است. ۲-هاء ضمیر در «یَرضَهُ لَکُم» (سوره الزّمر «بلا اشباع» خوانده میشود.